Overgewicht en kanker
In Nederland heeft ongeveer 3,5 procent van de bevolking een vorm van kanker. Dit zijn zo’n 604.000 mensen. Hiervan werden er 115.000 het afgelopen jaar geconstateerd. Hoewel de oorzaak van kanker niet altijd te achterhalen is, zijn er duidelijk risicofactoren die de kans erop vergroten. Een bekende leefstijlfactor waarvan de meeste mensen weten dat het kanker kan veroorzaken is roken. Onderzoek wijst uit dat het voor sommige soorten kanker ook belangrijk is om op andere risicofactoren te letten, zoals overgewicht. Dit is een factor waarvan veel mensen niet direct een link leggen met het risico op kanker. Wanneer we een gezond lichaamsgewicht hebben, is de kans echter aanzienlijk kleiner dat we vroeg of laat kanker krijgen dan wanneer we kampen met overgewicht of obesitas. In deze nieuwsbrief leest u over de invloed van overgewicht op kanker, recente onderzoeksresultaten over dit onderwerp en wat u zelf kunt doen om het risico op overgewicht en kanker te voorkomen.
Wat is overgewicht
Wanneer in het lichaam te veel overtollig vet is opgeslagen is er sprake van overgewicht. Ernstig overgewicht wordt ook wel obesitas genoemd en vergroot het risico op gezondheidsproblemen en ziekte. Denk hierbij aan diabetes type 2, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en verschillende soorten kanker.
Bepalen of iemand een gezond gewicht of (ernstig) overgewicht heeft, kan door het BMI (Body Mass Index) te berekenen. De uitkomst van deze berekening geeft weer of het lichaamsgewicht gezond is in verhouding met de lichaamslengte.
BMI berekenen
Het BMI kan berekend worden door het lichaamsgewicht te delen voor het kwadraat van de lichaamslengte in meter. Iemand met een gewicht van 70 kilo en een lichaamslengte van 1,70 meter gebruikt dan de volgende formule: 70 / (1,70x1,70).
BMI index Categorie < 18.5 Ondergewicht 18.5 – 24.9 Gezond gewicht 25.0 – 29.9 Overgewicht 30.0 – 39.9 Obesitas > 40.0 Morbide obesitas
Hoe ontstaat overgewicht
Overgewicht en obesitas ontstaan wanneer een overschot aan calorieën uit voeding en drinken wordt opgeslagen als lichaamsvet. Dit proces treedt in werking wanneer we meer calorieën binnenkrijgen dan het lichaam nodig heeft. Hierdoor komen we lichaamsgewicht aan, wat kan leiden tot overgewicht en obesitas.
Het aantal mensen met overgewicht en obesitas is sinds de jaren 90 steeds groter geworden. Inmiddels heeft ongeveer de helft van de volwassen Nederlanders overgewicht. Hiervan heeft 15 procent obesitas. Hoewel iemand zelf bepaalt hoeveel en wat hij of zij eet, ligt een belangrijke oorzaak van deze stijging buiten onszelf. Het ruime aanbod van ongezonde voeding en de gedragsbeïnvloedende reclame ervan beïnvloeden onze voedingskeuze.
Onderzoek: ultra-bewerkt voedsel en drank verhogen het risico op darmkanker
Consumptie van ultra bewerkte voedingsmiddelen en dranken (die het meest worden verwerkt en meer dan vijf voedingsadditieven zoals kleurstoffen of conserveermiddelen bevatten) verhoogt het risico op darmkanker met 11 procent. Dit blijkt uit onderzoeksresultaten die zijn gepubliceerd in het aprilnummer 2021 van het tijdschrift Clinical Nutrition.
Onderzoekers van het Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal) verkregen voedingsinformatie via vragenlijsten van 7843 volwassenen, van wie de helft leed aan darm-, borst- of prostaatkanker. Eten en drinken werden gecategoriseerd door het NOVA-systeem (dat voedsel en dranken in vier categorieën plaatst, afhankelijk van hoe ze worden verwerkt). De bevindingen van het onderzoek toonden aan dat elke 10 procent toename van de consumptie van suikerhoudende dranken of producten, kant-en-klaar voedsel en vleeswaren, geassocieerd was met een 11 procent grotere kans op het ontwikkelen van darmkanker, maar niet met borst- of prostaatkanker.
Ultra bewerkte voedingsmiddelen en dranken zijn goed voor 25 tot 50 procent van de totale energie-inname in Europese diëten, en ongeveer 58 procent van de Amerikaanse diëten, volgens een studie die in maart 2016 in het vaktijdschrift BMJ Open werd gepubliceerd. Hoewel de onderzoekers niet helemaal duidelijk zijn over het verband tussen ultra bewerkte voedingsmiddelen of dranken en darmkanker, is het mogelijk – althans gedeeltelijk – gerelateerd aan een lage inname van vezels, fruit en groenten, aldus de auteurs van het onderzoek.
